NOT ETTİKLERİM

MADDİ ZEVKLERİN İNSANLIĞA VERDİĞİ ZARARLAR HAKKINDA

Tarentum'lu Arkhytas'a göre maddi zevk, doğanın insanlara verdiği en uğursuz belâdır. Bunu elde etmek için, doymak bilmez istekler, düşünce ve ılımlılıktan uzak olarak alevlenir.

Yurda ihanet etmeler, devleti yıkmalar, düşmanlarla gizli görüşmeler hep ondan çıkar. Şehvetin göze aldırmadığı hiçbir suç, hiçbir kötü eylem yoktur.

İnsanlar fuhuş, zina ve bunlara benzer her rezaleti şehvetin çekiciliğine kapılarak yaparlar; başka bir nedenle değil. İster doğa, ister tanrı, insanoğluna her şeyden üstün olan aklı verirken, şehvetin bu tanrısal armağana, bu bağışa en büyük düşman olmasını istemiş. Çünkü kendisini zevke kaptıran insanda ılımlılık diye bir şey kalmaz ve genellikle, şehvetin egemen olduğu yerde erdem tutunamaz.

Bunu daha iyi anlatmak için Arkhytas, "zevke son derece kapılmış bir insan düşünün" diyormuş. Onun düşüncesine göre, kimse kuşku duymaz ki böyle bir insan, bu zevkin etkisi altında kaldığı sürece her türlü düşünceden, her türlü muhakemeden uzak olur, hiçbir şeye kafa yormaz.

Onun için maddi zevkten daha tiksinilecek, daha zararlı bir şey yoktur. Çünkü bir de baskın ve sürekli olursa, ruhun bütün ışığını söndürür.


MARCUS TULLİUS CİCERO

(Cato Maior adlı eserinden)